Sofieke en Radboud ondernemen in Berlijn: ,,Respecteer de Duitsers, dat is goud waard”

,,Ik denk dat de combinatie Nederland-Duitsland super is. En als je dat omarmt en echt de Duitsers respecteert, ja, dat is goud waard.” Deze woorden van Sofieke Suidman-Schuil vatten perfect samen waarom Nederlandse ondernemers steeds vaker hun geluk zoeken bij onze oosterburen. Duitsland blijft een aantrekkelijke markt voor Nederlandse bedrijven, met een sterke economie en geografische nabijheid.

De cijfers spreken voor zich: Duitsland is na de Verenigde Staten, China en Japan de vierde economie ter wereld. Voor Nederlandse ondernemers ligt daar een enorme kans, maar wie denkt dat het een kwestie is van even de grens oversteken, komt bedrogen uit. Sofieke en collega-ondernemer Radboud Langenhorst weten dit als geen ander. Beiden wonen al bijna acht jaar in Berlijn en runnen daar succesvolle bedrijven.

Sofieke is leadership coach en founding partner bij executive netwerk ForChiefs, dat bedrijven helpt bij groei en organisatieontwikkeling. Radboud is oprichter en ceo van FSG Fingerspitzengefühl, een online marketingbureau dat Nederlandse merken helpt om voet aan de grond te krijgen in Duitsland.

Sofieke en Radboud zijn te gast in deze aflevering van Grenzeloos Ondernemen. Host Folkert Tempelman sprak de twee ondernemers op het kantoor van Radboud, midden in Kreuzberg het hippe hart van Berlijn.

Van Amsterdamse ambitie naar Berlijnse realiteit

De stap naar Duitsland was voor beide ondernemers geen impulsieve beslissing. Sofieke richtte zich aanvankelijk op de lokale Berlijnse markt. Haar missie is helder: executives en managers begeleiden in hun persoonlijke ontwikkeling. ,,Wij helpen bedrijven bij hun growing pains. Want als je groeit of verandert, dan gaat er vaak pijn mee gepaard.”

Radboud koos bewust voor de Duitse markt vanwege de enorme kansen die hij daar zag. Zijn bureau FSG heeft zich vanaf dag één gericht op Nederlandse merken die naar Duitsland willen. Met klanten als Auping, Van Bommel en AGU helpt hij traditionele Nederlandse merken om online voet aan de grond te krijgen in de grootste Europese economie.

Het geheim van hun succes ligt in het begrijpen van de lokale markt. Radboud ontdekte snel een cruciaal verschil met Nederland. ,,In Nederland kan je als merkje redelijk goed internationaal uit de voeten. Engels de voertaal, maakt allemaal niet uit. In Duitsland is Netflix ook nog steeds nagesynchroniseerd. Dus je moet in het Duits met ze communiceren.”

Deze cultuurverschillen gaan veel dieper dan alleen taal. Nederlandse merken die in eigen land wereldberoemd zijn, moeten in Duitsland helemaal opnieuw worden geïntroduceerd. Radboud gebruikt Auping als voorbeeld. In Nederland volstaat het logo. In Duitsland moet hij alles vanaf nul uitleggen: waarom het bed duurzaam is, hoe de configuratie werkt en waarom de prijs gerechtvaardigd is.

Cultuurclash en onverwachte kansen

De grootste uitdaging bleek niet de taal, maar het begrijpen van de Duitse mentaliteit. Sofieke merkt dat Nederlandse ondernemers vaak te snel van de toren blazen. ,,Nederlanders kunnen zichzelf best wel op de borst kloppen. Zijn niet zo bescheiden. Maken veel geluid. Vinden zichzelf al snel heel wat. Daar kom je hier niet mee weg.”

Het werkklimaat in Duitsland vraagt om een andere aanpak. Radboud heeft bij FSG bewust alle hiërarchie afgebroken. ,,We zijn niet holistisch of zo, maar het gaat alleen maar om impact. En daar schrikt een Duitser in het begin heel erg van.” De Duitse werknemers zijn gewend aan duidelijke structuren en bazen die de lakens uitdelen.

Maar na een aanpassingsperiode werkt deze Nederlandse aanpak juist heel goed. ,,Na een paar maandjes dan denken ze: hé, dit is eigenlijk echt heel gaaf. En het gaat niet alleen maar om wat de baas zegt. Het gaat om wat we met elkaar aan het doen zijn. En ik word gehoord en ik mag wat zeggen.”

Dan komt er een enthousiasme vrij bij Duitse werknemers dat vele malen groter is dan bij een gemiddelde Nederlander die in zijn eerste baan al begint te schreeuwen. Radboud werkt met een club van 55 man, waarvan hij driekwart nooit ziet op een bepaalde dag. Toch vertrouwt hij zijn team volledig.

Corona bracht onverwachte kansen. Beide ondernemers zagen hun bedrijven juist groeien tijdens de pandemie. Voor Sofieke betekende de digitale omschakeling dat ze plots klanten in heel Europa kon bedienen. ,,Inmiddels heb ik klanten in Londen, in Lissabon, in München, in Frankfurt. Dus het heeft ergens veel meer mogelijk gemaakt.”

Voor Radboud was de e-commerce boom een zegen. Elke klant werd nog veeleisender dan voorheen. Er kwamen veel nieuwe klanten op de deur kloppen. Die kans wilde hij niet laten glippen. Het kantoor is nu grotendeels leeg op vrijdag, maar het werk gaat gewoon door. Iedereen heeft zich aangepast aan het nieuwe normaal.

Drie gouden tips voor de Duitse markt

Hun advies voor andere Nederlandse ondernemers die de sprong naar Duitsland overwegen, is helder en praktisch. De eerste tip komt van Sofieke: respecteer de Duitse cultuur en werkwijze. ,,Wat heel belangrijk is om hier succesvol te zijn, is dat we echt de Duitsers respecteren. Dus Nederlanders kunnen best wel hoog van de toren blazen. Daar kom je hier niet mee weg. En terecht, want de Duitsers kunnen heel veel heel goed.”

De combinatie van Nederlandse en Duitse kwaliteiten kan goud waard zijn, maar alleen als je de Duitsers serieus neemt en niet neerkijkt op hun manier van werken. Je moet hun aanpak omarmen in plaats van te denken: wat rare Duitsers.

De tweede tip gaat over leiderschapsstijl. Radboud ontdekte dat Duitse werknemers juist opbloeien in een minder hiërarchische omgeving. ,,Gewoon heel relaxed en heel erg aardig. En ik ben geen boze baas. En ik laat ze heel erg in hun waarde. Maar ik help ze er wel bij om in het begin daar niet zo van te schrikken.”

De derde tip gaat over talent werven in een competitieve markt. In Berlijn moet je als relatief klein bedrijf concurreren met tech-giganten als Zalando. ,,Je moet een verhaal hebben en een bedrijf hebben en ergens voor staan tegenwoordig. En op het moment dat dat een lege huls is, dan zijn ze binnen een half jaar weg. Om te gaan werken bij een bedrijf waar ze veel meer geld verdienen dan bij mij.”

Gelukkig hebben Nederlandse ondernemers een streepje voor. Duitsers waarderen de Nederlandse mentaliteit. Ze vinden Nederlanders net wat losser, makkelijker en minder formeel dan zijzelf. En dat trekt ze aan. Ook in het dagelijks contact merken beide ondernemers dat Duitsers Nederlanders leuk vinden. De manier waarop Nederlanders Duits spreken doet hen denken aan Rudi Carrell en Linda de Mol. Dan heb je meteen al een plusje achter je naam staan.

De kracht van lokale expertise

Het succes van beide ondernemers toont aan dat internationaal ondernemen in Berlijn vooral draait om lokale kennis en cultureel begrip. Radboud werkt bewust met Duitse specialisten. ,,Wil je Duitsland begrijpen, dan moet je met Duitsers werken.” Hij merkt wel dat bij business intelligence het niet meer zo uitmaakt waar mensen vandaan komen. Er zitten twee Colombianen in zijn team die hartstikke goed zijn.

Maar voor online marketing heeft hij een sterke voorkeur voor Duitse specialisten. Die komen overal vandaan. Berlijn blijft een magneet voor talent uit heel Duitsland. Iedereen wil naar Berlijn, of ze nu uit Frankfurt, Keulen of Krefeld komen.

Deze balans tussen lokaal en internationaal wordt steeds belangrijker. Radboud heeft plannen om uit te breiden naar de Noordics en Amsterdam, maar houdt Berlijn als centrale hub. ,,We zijn er heel erg van overtuigd dat je veel dingen kan centraliseren als het gaat om online marketing. En het lokale merkstuk, dat gaan we lokaliseren.”

Voor ondernemers die twijfelen over een internationale stap naar onze Oosterburen, hebben Sofieke en Radboud een duidelijke boodschap: focus op wat wel werkt in plaats van op de bureaucratie en obstakels. De bureaucratie in Duitsland is verschrikkelijk, maar zij ontwijken het zoveel mogelijk. ,,Richt je op wat allemaal wel lukt, wat allemaal wel werkt, wat allemaal leuk is hier. En niet te veel focussen op wat allemaal niet werkt of niet perfect is of lastig is.”

Toekomstplannen

Over drie jaar hoopt Sofieke heel veel impact te kunnen hebben op heel veel bedrijven. Dat functioneert tot nu toe heel goed. ForChiefs wil ook een hub in Oostenrijk opzetten. Ze groeien gestaag door, waarbij de focus ligt op de impact die ze kunnen hebben.

Voor Radboud betekent succes over drie jaar dat hij nog steeds leuke merken kan laten groeien in meerdere landen. FSG wordt steeds kritischer op met welke merken ze willen samenwerken. ,,Vinden we het leuk met jullie. En kunnen we samen succesvol zijn. Als ik kan doen wat ik nu doe over drie jaar in een iets grotere samenstelling, ben ik heel blij.”

Het verhaal van Sofieke en Radboud bewijst dat Nederlandse ondernemers met de juiste mentaliteit en aanpak succesvol kunnen zijn in Duitsland. Het vraagt respect, aanpassingsvermogen en vooral het lef om de sprong te wagen. Want zoals Sofieke het mooi verwoordt: de combinatie Nederland-Duitsland is goud waard, als je het maar goed aanpakt.

*Deze podcast is opgenomen in 2021. Radboud woont ondertussen weer in Nederland en runt heel succesvol zijn nieuwe bedrijf AI Opener in Amsterdam.